Oost-Graftdijk is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland, gemeente Alkmaar. T/m 31-7-1970 gemeente Graft. Per 1-8-1970 over naar gemeente Graft-De Rijp, in 2015 over naar gemeente Alkmaar. Het dorp omvat qua woonbebouwing vrijwel alleen een lintbebouwing aan de gelijknamige weg*, de ‘dorpsstraat’ van het dorp, die strak parallel langs de Kanaaldijk loopt. * Op het straatnaambordje ter plekke – vreemd genoeg zien wij er maar één staan, namelijk aan de oostkant van de straat; aan de westkant van de straat kunnen wij geen straatnaambordje ontdekken – staat althans Oost-Graftdijk (zie afbeelding). Vreemd genoeg staat in het postcodeboek en – daarmee ook – in de gemeentelijke basisregistratie BAG de straatnaam gespeld als Oostgraftdijk. Wat ons betreft is dat een spelfout, omdat de straatnaam in dit geval immers gelijk is – en hoort te zijn – aan de plaatsnaam.

In 1978, bij de introductie van het postcodesysteem, kon dat systeem nog geen leestekens aan, én zijn woorden en letters zo veel mogelijk ingekort, om op de – toen nog – prijzige bytes te besparen. Zo werd deze plaatsnaam toen gespeld als Oost Graftdyk – van alle ij’s in plaats- en straatnamen werden y’s gemaakt om bytes te besparen – en de straatnaam werd ‘o graftdk’ (men spelde de straatnamen toen geheel in kleine letters). Rond 2000 gaat PostNL alles weer voluit schrijven, worden van de y’s weer ij’s gemaakt, én worden de leestekens alsnog aangebracht. Maar hier en daar werden en worden er een paar over het hoofd gezien. Zo wordt de straatnaam in het postcodesysteem sindsdien correct gespeld als Oost-Graftdijk, en de plaatsnaam wordt vrijwel identiek; het enige verschil is dat het koppelteken daar wordt vergeten. Op een later moment wordt de plaatsnaam alsnog correct gespeld, maar… de straatnaam, die er dus blijkens de vorige zin wél correct in heeft gestaan, wordt – wellicht tegelijkertijd? – ‘gecorrigeerd’ – van goed naar fout dus – naar Oostgraftdijk. Tja…

Oudere vermeldingen
1639 Oostbuert, 1665 Ooster buert, 1680 herdruk 1745 Ooster buert, 1750 Oost-Graftdyk, 1769 Oostgraftdyk, 1839-1859 Oost Graftdijk.

Naamsverklaring
Heette aanvankelijk Oosterbuurt, een samenstelling van ooster ‘oostelijk gelegen’ en buurt ‘buurschap, gehucht’, later opgevat als Oost-Graftdijk, ter onderscheiding van West-Graftdijk.

Ligging
Oost-Graftdijk ligt ZW van Graft en De Rijp en grenst in het W aan West-Graftdijk, in het N aan de N244 en in het Z aan het Noordhollands Kanaal, dat ter plekke Vinkenhop heet.

Naast de onder Naam vermelde lintbebouwing aan de weg Oost-Graftdijk, is er in dit dorp nog sprake van 1 woonhuis direct O van de bebouwde kom, aan de kanaaldijk, die ter plekke Kamerhop heet (die straatnaam was er in 2000 nog niet). Dat pand heeft huisnr. 1. In de oostpunt van deze dijk staat nog een gebouwtje met huisnr. 2, dat geen woonhuis is. Wellicht is dat een wachthuisje voor de veerman voor het fiets- en voetveer ter plekke? (waarvoor zie het hoofdstuk Natuur en recreatie).

Tot slot is er in het NW van het dorpsgebied van Oost-Graftdijk nog sprake van vakantiepark Resort De Rijp, aan de straatnaam Groenedijk, waar alleen sprake is van de huisnrs. 2/4/6. Alleen de huisnrs. 2, 2a en 6 hebben daar een woonbestemming. Kennelijk wonen daar beheerders van het vakantiepark. De – ca. 400 – recreatiewoningen zelf zijn qua nummering allemaal subnummers van nr. 6.

Bron; plaatsengids.nl