Mevrouw Korn 1922 – 2022

Normaal gesproken kletsen Rick en ik met toevallige voorbijgangers die onze uitklapbare huiskamer bezoeken… maar vandaag is een bijzondere dag en gaan wij zelf bij iemand op visite. In onze huiskamer vertellen namelijk meerdere bezoekers dat als wij verhalen willen verzamelen over de Munnikenweg, we echt op visite moeten bij mevrouw Korn. Mevrouw Korn wordt in oktober namelijk 100 jaar (!) en ze woont al sinds 1957 in deze straat. We besluiten om bij mevrouw Korn aan te bellen om te vragen of ze het leuk zou vinden om haar verhalen met ons te delen. Ina, de dochter van mevrouw Korn, doet vrolijk open en vertelt ons dat haar moeder vorige week is gevallen en even wil polsen of ze zich goed genoeg voelt om met ons te praten. Gelukkig mogen Rick en ik gauw daarna binnenkomen; mevrouw Korn vindt het heel leuk dat we op visite komen en verhalen verzamelen. Vandaag dus niet in onze Thuisblijvers huiskamer- maar op visite in de huiskamer van mevrouw Korn.

Het is netjes en licht in huis. In de hoek staat een enorme slingerklok en er liggen kleurige gebreide dekentjes op de bank. Achter ons hangt een enorme familiefoto (letterlijk enorm, van wel meer dan een meter breed en hoog denk ik). Ik ga tegenover mevrouw Korn zitten die met een kussentje in de nek en een glas melk voor zich in een grote leunstoel zit. “Ik kan niet goed meer zien hoor. Ik zie alleen een vage vlek waar jij zit maar je klinkt wel aardig.” zegt ze tegen me. We lachen.

“Ik hoorde dat u al sinds 1957 hier op de Munnikenweg woont!” val ik maar met de deur in huis. Al gauw heb ik door dat mevrouw Korn inderdaad veel verhalen heeft, ze praat snel en is heel helder: “Ja, ik woon hier hartstikke mooi. Ik zou hier nooit meer vandaan willen. Ik heb een hele mooie grote tuin. Mijn schoonzoon Kees en Marian, zij verzorgen mijn tuin zo verschrikkelijk goed. Ik heb achter allemaal bloemen in potten. Ik zie alleen roze, geel, wit en oranje. Andere kleuren zie ik niet. Ze zorgen altijd dat ik veel bloemen heb in die kleuren.”

Ik vraag haar naar de enorme familiefoto achter ons. “Ik heb vier kinderen, twee meiden en twee jongens en vijf achterkleinkinderen. De jongste is twee jaar. Ze komen vaak zondag ‘s morgens hier op de koffie. Nemen ze de kinderen mee en dan gooien ze alles overhoop hier. Kan mij het schelen. Mag!” zegt mevrouw Korn lachend. “Als ze weggaan is alles opgeruimd en afgewassen. En zo gaan alle dagen voorbij. Ik krijg wel vaak aanloop hoor.”

Wat ik gelijk opvallend vind aan mevrouw Korn is dat ze heel helder van geest is. Ze praat snel maar duidelijk, weet jaartallen en namen zonder aarzelen op te rakelen en in hoe ze praat schemert een karakter vol doorzettingsvermogen met veel humor door. Terwijl ik tegenover haar zit krijg ik het gevoel dat als ik me aan zou stellen ze me gelijk door zou hebben, stevig aan zou spreken en misschien zelfs een por in mijn zij zou geven zo van: hup meid, zand erover nu. En dat terwijl ze met haar 99 jaren in een leunstoel zit met kussen in de nek na een harde val vorige week.

Dan begint haar levensverhaal te stromen. In een rap tempo vertelt ze over waar ze vandaan komt en dat het leven niet altijd makkelijk voor haar is geweest.

“In Tuitjenhorn ben ik geboren. Mijn moeder is gestorven dat ze 34 jaar oud was. Ik was toen 6 jaar. Ik moest al heel gauw, heel veel doen. Mijn vader was alleen en ze lieten hem alleen. Ze hielpen hem niet. Dat is heel anders nu he? Hij kreeg ook geen geld. Hij was arm. Hij werkte heel hard. Hij moest altijd voor ons zorgen en hij is altijd bij ons gebleven. Toen werden we natuurlijk groter en ouder en dan wordt je zelfstandig. Ik kon heel veel- heel veel schoonmaken, naaien, breien, alles. Ik brei nog steeds! Ik zie het niet maar ik weet het; ik kan het zonder kijken. Nu ga ik sjaals breien, dat zijn veertig steken. Vroeger heb ik prachtige truien gebreid, met kabels. Maar dat kan ik nu niet meer. Nu brei ik alleen maar recht. Als ik een steek laat vallen dan kan ik niet meer verder. Dan komt de hulp en die moet dan steken terughalen. Maar ik moet breien. Mijn handen moeten bewegen. Als je werk aflevert, moet je het goed afleveren.”

Ina laat me wat breiwerken van mevrouw Korn zien. Ik ben erg onder de indruk. Ik heb net een paar maanden geleden voor het eerst leren breien en stuntel er nogal mee. De gedachte dat mevrouw Korn het blind kan vind ik onvoorstelbaar.

“Ik ben wel een hele erge prater trouwens hoor.” vervolgt mevrouw Korn. “Mijn man is in 2014 overleden maar ik heb de knop omgedraaid en toen kon ik weer lekker leven. Je moet niet gaan piekeren in een stoel. Je moet blijven leven. Als je piekert in een stoel; da’s niks waard. Je moet gezond denken.”

“Hoe doet u dat dan gezond denken?” vraag ik nieuwsgierig.

“Nou, je moet gewoon de knop omzetten.” antwoordt ze alsof het de normaalste zaak van de wereld is.

“Maar…ehh… hoe doet u dat dan precies?” vraag ik voorzichtig. “Heeft u een tip voor ons hoe we die knop dan moeten vinden? Of hoe we die dan om kunnen zetten?”

“Nou, ik heb wel vaker een knop omgezet hoor. Ik ben 63 jaar getrouwd geweest; nou dan weet je het zeker wel he? Haha! Ja, dan weet je het toch zeker wel? Dan denk ik: “kom op!” en dan ga ik gewoon anders denken.”

Ina, Rick en ik lachen met mevrouw Korn mee. Ik vind het ontzettend knap; 63 jaar getrouwd zijn. In zo’n lang huwelijk met vier kinderen zullen er inderdaad momenten zijn dat je een knop moet omzetten; dat je simpelweg iets moet accepteren of dat je jezelf over een onenigheid moet heenzetten. Ik kan het niet laten om het toch nog een keer te vragen.

“Maar mevrouw Korn, hoe doet u dat dan die knop omzetten? Ik denk dat veel mensen dat moeilijk vinden hoor. Ik pieker soms ook in een stoel. Heeft u geen advies?”

“Moeder, leef meer. Praat meer. Zing meer.” zegt mevrouw Korn alsof het een soort een levenslied is. “Ik houd ontzettend van zang. Ik heb altijd muziek aan. Nu doet hij het niet maar je hebt allemaal Hollandse liedjes, vijf cd’tjes heb ik ervan, en die draai ik de hele dag. ‘s Avonds ga ik ook muziek aanzetten. Muziek is mijn hobby. Ik houd van Helene Fischer.”

“Oh, die ken ik niet.” zeg ik.

“Nou dan wordt het tijd dat je die kent.” zegt mevrouw Korn resoluut. “Waar is die meneer nou?” Mevrouw Korn is erg scherp want ze hoort dat Rick wegloopt om even met Ina te overleggen hoe we haar straks op de foto kunnen zetten zonder dat ze de bus in hoeft.

“Hij is even aan het kletsen met uw dochter.” antwoord ik.
“Laat maar lekker praten. Beter praten als huilen! Ik huil niet zo graag hoor.”

Ik gniffel om haar resolute woorden. Ik vind dat ze goed is in pakkende zinnen bedenken en zeg dat ook tegen haar. “Ja, ik denk goed na over wat ik zeg en ik weet een heleboel.” antwoord ze. Ik vraag haar hoe ze op de Munnikenweg is komen wonen en dat is wederom een heel verhaal.

“Als je Alkmaarder was mocht je vroeger niet in Oudorp wonen. Dat was toen zo. Toen werden deze huizen gebouwd en deze werden aan Oudorpers verkocht. Wij hadden toen nog geen huis; wij woonde in Alkmaar. Daar heb ik drie kinderen gekregen.” vertelt ze. In september kreeg ze haar derde kind Nico en toen wilde ze graag een eigen huis kopen. Ze wisten dat er hier aan de Munnikenweg huizen beschikbaar waren maar het hoorde bij Oudorp en ze waren bang dat ze er als Alkmaarders niet tussen zouden komen. Mevrouw Korn verteld door: “Dus toen ging vader heel vaak naar de burgemeester want daar kon je komen wanneer je wou. Of ‘ie nou zat te eten of niet, dat maakte niets uit. Burgemeester Bakker zei toen tegen vader: ‘Waarom wil je dat huis hebben?’ Vader zei toen: ‘Ik heb vandaag een zoon gekregen en ik wil graag weten of ik het huis kan krijgen.’ Maar we hadden geen geld om het huis te kopen… maar mensen hadden vroeger ook geen geld. Mijn man z’n vader had een eigen huis en die zou toen borg staan voor ons. Dus mijn man ging nog een keer naar de burgemeester en die zei: ‘Ga maar naar huis, ik ga vanmiddag alles voor elkaar maken en als die andere man geen geld heeft, dan krijg jij het huis. Maar wacht het even af’.”

In spanning wachtte ze burgemeester Bakkers telefoontje af. In die tijd hadden mensen nog geen huistelefoon dus de burgemeester belde naar het abattoir waar “vader”, de man van mevrouw Korn, werkte.

“Toen werd mijn man gebeld. In die hal was er maar één telefoon; meer was er niet. Dus ze zeiden: ‘Je moet aan de telefoon komen Niek, want het is de burgemeester!’ ‘Nou,’ zei Niek; ‘Potdomme, hier in de hal, dat doen ik niet hoor!’

Niek wilden niet dat alle medewerkers mee konden luisteren met het gesprek… maar hij had geen keuze.

“De burgemeester zei aan de telefoon: ‘”Zeg maar hoeveel geld je hebt”, waarop vader zei: “Dat zeg ik hier niet hoor.” Vader had helemaal geen geld; zijn vader zou borg staan voor drie of vierduizend gulden. Dus de burgemeester zei: “Oké je hoeft niet te zeggen hoeveel geld je hebt. Ik zeg wel het bedrag en dan zeg jij maar “ho”.’ Kun je nagaan…. dus hij zegt: ‘Een… twee…’ ‘HO HO HO STOP STOP STOP!’ zei ‘ie toen. Zo wist de burgemeester dat hij tussen de twee en drieduizend euro had.”

Na het belletje van burgemeester Bakker naar het abattoir waarin Niek “HO!” moest roepen als het goede bedrag was bereikt, kregen ze het huis aan de Munnikenweg en maakte burgemeester Bakker alles in orde.

Ik vraag mevrouw Korn hoe ze dat vroeger deden; een huishouden onderhouden met één salaris. Mevrouw Korn steekt gelijk van wal:

“Dat ik getrouwd was ging ik over het geld. Alles wordt nu voor me gedaan… maar dat ik getrouwd was ging alleen ik over het geld. Mijn man wist: het zit met haar wel goed. Ik was altijd heel zuinig. Ik heb altijd gespaard en evengoed alles gedaan. Ook heel veel gedaan en georganiseerd in mijn leven: Sinterklaas, verjaardagen, Kerstmis. Ik kon altijd wel wat opbrengen. Mijn man was ontzettend handig die werkte dus op het abattoir. Hij was heel scherp en wist overal centen uit te halen. Na zijn werk had hij nog een baantje waarbij hij alle doden huiden van de beesten af moest halen; dat was een extra centje. Als de dode koeien opgehaald werden, hadden ze altijd van die touwen om en die maakte ze eerst altijd stuk bij het abattoir. Toen zei vader: ‘die moet je niet meer stuk maken gooi ze maar in die mand dan neem ik ze mee naar huis’. Toen heb ik die touwen, ik kan wel zeggen duizenden touwen, met mijn handen met twee nijptangen ontknoopt en schoongemaakt. Mijn man ging altijd met een stapeltje briefjes de buurt langs om het dode vee op te halen en dan zei die boer altijd: ‘heb je nog touwen bij je Niek?’ ‘Ja!’ zegt ‘ie. ‘Leg er maar honderd neer dan krijg je er weer vijf of zeven gulden voor.’ Nou, en dat spaarde ik dan weer. Dan kwam vader met geld thuis en dat maakte ik niet op, dat zette ik gelijk op de bank. Als ik het op de bank had kon ik er weer wat moois van kopen. Een caravan en vijftien jaar later een auto. Langzaam spaarde ik voor dingen en ik kwam er altijd doorheen.”

“Wauw, wat een verhaal!” zeg ik tegen mevrouw Korn. Vroeger werkten mensen echt hard voor elk extra centje dat ze konden krijgen. In mijn gedachten zie ik de jonge mevrouw Korn al ijverig vieze touwen schoonmaken en uit elkaar halen met een nijptang. Alles voor een extra centje om iets moois voor het gezin te kunnen sparen. Ik vind het een mooie les: het geld wat je hebt gelijk op de bank zetten in plaats van over de balk te smijten. Langzaam sparen voor iets moois waar je samen van kan genieten.

Ik zit nog lang tegenover mevrouw Korn op de stoel. Ze vertelt me over haar man die kanaries hield in de tuin en dat het een zware tijd was toen hij ziek werd. Ze vertelt over haar kinderen en hoe die haar nu allemaal goed helpen en ze vertelt wie ze nog kent uit de straat en wat ze samen hebben meegemaakt. Ik schrijf ijverig en vlug mee in een boekje en neem het gesprek op want mevrouw Korn praat snel en weet zo ontzettend veel dat ik bang ben het niet allemaal te onthouden. “Ja, ik kan zo boeken vol vertellen hoor.” zegt ze.

Ik denk in de daarop volgende weken nog veel aan het gesprek met mevrouw Korn. Ik denk aan wat ze zei over hard werken voor je geld en het gelijk op de bank zetten om te sparen voor iets moois dat je samen kunt delen, aan ijverig goed werk afleveren en handen hebben die moeten bewegen en breien, aan het genieten van bloemen in de tuin in de kleuren die je nog kunt zien, aan de radio die bij mevrouw Korn altijd aanstaat en vrolijk klank geeft aan elke nieuwe dag. Langzaam begint het gesprek zich in mijn hoofd te herhalen doordat ik het gesprek terug luister op mijn telefoon en soms omdat ik er weer even aan denk. Haar woorden vormen langzaam een soort ritme in mijn gedachten: spaar een cent, brei een steek, zet muziek op, vindt de knop; zet ‘em om, denk gezond, leef meer, praat meer, zing meer.

10 dagen na ons bezoek krijgen we te horen dat mevrouw Korn 2 augustus rustig is overleden. Rick en ik voelen ons beide bedroefd en tegelijkertijd blij dat we haar nog zo kort voor haar overlijden hebben mogen spreken. De woorden, verhalen en wijsheden die ze met ons deelde klinken door. Als een lied dat ritme geeft voor de nieuwe dag: Moeder, leef meer. Praat meer. Zing meer.

————————————————————————————————————————-

Een speciale dank aan Ina voor haar hulp en gastvrijheid deze middag. Onze steun gaat uit naar alle familieleden op de grote familiefoto in de woonkamer van mevrouw Korn waar ze overduidelijk zo trots over kon vertellen. Jullie zullen haar vast erg missen.

23-07-2022 / Door: Lisa Templon